Runderen Wild
Geschiedenis
Wanneer we terug kijken in de geschiedenis dan liepen er miljoenen grote grazers rond in Europa. Hun vroegere aanwezigheid zijn we vandaag de dag nog steeds in de natuurlijke aanpassingen die planten vanuit een zekere wapenwedloop of opportunisme ondergaan hebben. We zien bijvoorbeeld nog steeds stekels op bramen en andere verschillende inheemse struiken zoals meidoorn en sleedoorn. Andere soorten zoals grote klis of zelfs kastanjes beschikken over haakjes om hun zaden en vruchten aan de vacht van de dieren te laten verspreiden. Jonge boompjes maken van de beschermende planten zoals bramen gebruik om niet aangevreten door grazers tot ontwikkeling te komen.
Vanaf de omschakeling er was van jager-verzamelaar naar landbouwer werd door de jacht de rol van de grazers helemaal weggewerkt. In eerste instantie waren er wel nog de herders die deze taak, met hun schapen, eerder beperkt dan wel, tot zich namen. Maar nu ook deze werkwijze sterk achteruit gaat neemt de verbossing van de natuur overal de bovenhand.
Om een volledig boslandschap te vermijden, en te besparen op machinale inzet werden er vanaf het einde van de 20ste eeuw runderen vanuit de landbouw, het zogenaamde huisvee, in natuurgebieden ingezet.
Het grote probleem hierbij is dat deze dieren in tegenstelling tot natuurijke grazers ondersteunt moeten worden en vaak behandeld met anti-parasitaire medicijnen zoals ontworming, leverbot en insecticiden.
Kenmerken
| kenmerken | |
|---|---|
| grootte | |
| leefwijze | |
| kleur | |
| voeding | |
| voortplanting | |
| biotoop | |
| geluid |
Biotoop
Leefwijze
Voeding
Winter
In de winterperiode wanneer er van het gras en de kruiden niets meer overblijft, riskeren de runderen het toch om aan de bramen te knabbelen. Hierbij zullen ze wel enkel de dit-jarige scheuten wegnemen, aangezien op de oudere takken de stekels echt te sterk en pijnlijk zijn. Runderen zijn dus niet in staat om verwarming weg te nemen, enkel zullen ze de grote uitbreiding afzwakken.
Verzorging
Zeker de laatste jaren, onder druk van de verpaarding van het landschap, zien we een heropleving van kruidenrijke weides. Deze weides bevatten planten zoals boerenwormkruid en kraailook die medicinale eigenschappen hebben. Vaak zijn ze even effectief dan antiparasitaire middelen. Ook een te grote bezetting van grazers werkt voordelig voor parasieten, er moet dus steeds voldoende ruimte beschikbaar zijn.
Voortplanting
Bedreiging
Huisvee
Huisvee of gedomesticeerde runderen worden de laatste decennia ingezet in natuurgebieden om de taak over te nemen van de vroegere grote grazers met de bedoeling een open landschap te behouden. We zien hierbij een mooi broederschap tussen natuurverenigingen en de inzet van landbouwers, toch is dit alles niet geheel zonder gevaren. Huisvee heeft namelijk veel meer ondersteuning nodig om het welzijn te behouden. Zo worden ze vaak behandeld met anti-parasitaire producten zoals ontworming en leverbot, maar ook bijvoorbeeld met medicijnen. Grazers zoals Galloways en Heck-runderen beschikken over de kennis om aanwezige inheemse kruiden te gebruiken als een vorm van zelf-behandeling, en zijn tevens veel beter bestand qua bouw om hier weerstand tegen te bieden Dit terwijl er bij huisvee deze eigenschappen en kennis verloren gegaan is en dus begeleiding en ondersteuning noodzakelijk is. Medicijnen echter blijken nefast voor vele andere organismen die zich te goed doen aan de uitwerpselen van de runderen. Vooral kevers, zoals mestkevers die essentieel zijn voor de kringloop zijn onderhevig aan de insecticiden aanwezig in de poep van de runderen.
Uit een onderzoek van 2021 zag men dat uit 41 poepmonsters er 3 monsters waren waarin er een besmetting met een ontwormingsmiddel werd gevonden. Er was echter kritiek op de onderzoeksmethode en zodoende werden er door ARK nieuwe testen gedaan met beter apperatuur. Hierbij constateerden we bij 15 monsters 8 besmettingen met zes stoffen : ivermectine, triclabendazol, triclabendazolsulfoxide, permethrin, cypermethrin en deltamethrin.
Deze stoffen zijn zo sterk werkzaam dat ze zelfs in kleine hoeveelheden giftig zijn, waardoor de reducenten in de uitwerpselen sterven. Deze uitval veroorzaakt een kettingreactie doordat er ook minder insecten als voeding voor vogels en zoogdieren aanwezig zijn. Sommige van deze middelen zoals triclabendazol, een middel tegen leverbot, werd zelfs 4 maanden na behandeling nog aangetroffen. Een ander groot nadelig effect is merkbaar in de uitwerpselen van onbehandelde grazers, aangezien ook hierin een dosis van het middel werd geconstateerd. Dit betekent dat de werkzame stof via uitwerpselen van behandelde dieren in de bodem is geraakt, werd opgenomen door het gras, en vervolgens weer werd geconsumeerd door onbehandelde dieren.