Bodem
Een bodem vol leven is de basis voor ons leven
Met deze zeer correcte uitspraak wordt bedoeld, dat heel veel zaken die wij vanzelfsprekend vinden in ons leven, zoals voeding, materiaal, grondstoffen, nauw verbonden zijn aan het leven in de bodem. De talrijke organismen in de bodem, denk daarbij aan een regenworm maar ook aan de vele kleinere bodemdieren zijn zeer belangrijk voor de omzetting van organisch materiaal. Echter bestaat het merendeel uit micro-organismen, deze zijn met het blote oog niet zichtbaar. Een handvol gezonde bodem beschikt over duizenden van deze micro-organismen, over miljarden bacteriën en meterslange schimmeldraden. Laat het voor de meesten geen verrassing meer zijn dat het bodemleven er sterk op achteruit gaat, ten gevolge van de klimaatsverandering, vervuiling, vermesting en zo verder. Dit leidt lokaal en globaal tot vele problemen op het gebied van voeding, voedselveiligheid, klimaatverandering, waterkwaliteit en de biodiversiteit. Al deze factoren leiden dan weer tot een bedreiging voor de kwaliteit van ons leven en onze levensmiddelen.
Biodiversiteit
De biomassa van alle organismen in een hectare grond (bovenste laag) van een vruchtbaar perceel is vergelijkbaar met de biomassa van 60 schapen of 5 koeien. Afhankelijk van het gebruik is dit bij de toplaag van een weide nog veel hoger. De verzameling van al het bodemleven vormt het bodemsysteem, dit is een complex van onderling verbonden organismen in een dynamische omgeving. Ze zijn verbonden door interacties zoals predator en prooi en de omzetting van energie en stoffen.
Functies
Ieder organisme in de bodem en het bodemsysteem heeft een functie en een plaats in het voedselweb. Hieronder hebben we bepaalde groepen organismen die zich gespecialiseerd hebben in afbraak en mogelijks bijgevolg verspreiding van dood organisch materiaal. De belangrijkste van deze reducenten zijn bacteriën en schimmels. Deze zijn op hun beurt weer voeding voor anderen met bovenaan de toppredatoren. Sommige organismen zijn selectief en voeden zich met een beperkt aantal andere organismen, terwijl andere (omnivoren) zich niet focussen op één of enkele maar op vele verschillende voedingsbronnen.
Al deze vormen van relaties en interacties en activiteiten zorgen voor de bodemstructuur, de Koolstof-en voedingskringloop, ziektebestrijding en zijn dus ten dienst van het ganse bodemecosysteem.
Bodemvoedselweb
eerste laag :
primaire producenten
Planten en organisch materiaal
tweede laag :
omzetters van organisch materiaal, kleinere parasieten
nematoden, schimmels, bacteriën
derde laag :
predatoren, grazers, vermalers
wormen, meso-macrofauna
vierde laag :
hogere predatoren
spinnen, roofinsecten
vijfde laag en verder:
hogere predatoren
mol, vogels
Sommige van de voorbeeldorganismen per laag kunnen ook in andere lagen voorkomen. Nematoden of aaltjes kunnen zowel een wortel aantasten, maar ook een schimmel op een wortel.