Oogsten Geneeskracht

Zeker in deze moderne tijden, waarbij men veel kennis heeft over kruiden van over de hele wereld, en waarbij de natuurlijke keuken aan een echte revival bezig is, lijkt het zelf oogsten van kruiden en wilde planten vooral veel verloren moeite. Nee, het is niet slecht om een beetje voorraad in te slaan wanneer het gaat over goed houdbare kruiden of kruiden die moeilijk te telen of te vinden zijn. Onthou wel dat de beste eigenschappen van kruiden vrij komen wanneer je ze niet alleen vers, maar ook op het juiste tijdstip oogst. Een netelsoep in het vroege voorjaar zal een veel bloedzuiverende werking hebben dan diezelfde soep wanneer ze in de herfst gemaakt wordt.

Determineren

In uw eigen kruidentuin zal er wel zekerheid zijn over de herkomst en benaming van de planten. Wil je echter aan de zogenoemde wildpluk doen, dan moet je je er steeds van gewassen de juiste soort voor jou te hebben. Zo komt het soms voor dat planten met zeer goede geneeskrachtige eigenschappen een soort van dubbelganger hebben die dan net zeer giftig blijkt te zijn. Heb jezelf nog niet de kennis en ervaring om planten te herkennen, volg dan workshops, cursussen en neem de tijd om zelf op ontdekking te gaan. Begin ook met enkele kleinere plantenboekjes voor onderweg, zodat je na enkele jaren de baan op kan met dikke flora's waarin ze werken met determineersleutels. 
Een belangrijke tip hierbij is om in plaats van op stap te gaan en trachten alle planten te herkennen, u te beperken tot 20 soorten om te starten. Leer van deze soorten echt alles, waar ze groeien, welke eigenschappen, hun kenmerken en dit alles doorheen alle seizoenen. Met deze werkwijze behoud je uw motivatie en die je kennis op die je veel beter vasthoudt.

Beschermde planten

In de natuurbescherming staat genoteerd dat beschermde planten niet mogen geplukt worden. Kort gezegd mag men eigenlijk niets anders doen met een beschermde plant dan er gewoon naar kijken, niet plukken, geen zaden of stekken nemen, niet kopen of verkopen. 

Oogsttijdstip

Wanneer je bladeren, stengels of bloemen wil oogsten dan doe je dit best tijdens enkele warmere dagen op de vroege middag wanneer de dauw verdwenen is.  Bladeren en stengels knip je telkens alvorens de bloei intreedt. Na de bloei gaat eigenlijk alle energie hiernaartoe en smaken de bladeren ook veel bitterder. Wacht nooit met te knippen tot wanneer de plant groot en wild staat, voor kruiden is het beter regelmatig te snoeien en te oogsten zodat de groei compact blijft. Bepaalde kruiden zoals munt, lavendel en melisse hebben het graag om eens kort geknipt te worden, maar deze twijgen zijn zelden bruikbaar.

Oogstregels

  • oogst steeds droog
  • blijf weg van landbouwgebied of vervuiling
  • oogst beperkt/laat steeds een deel staan
  • pluk enkel wat je zeker kent

Het allerbeste is natuurlijk om alle gewenste kruiden, bloemen en wilde planten zoveel mogelijk in de eigen tuin te kunnen huisvesten. Er bestaan al voldoende gespecialiseerde bedrijven waarbij men beschermde planten kan kopen zonder deze uit het wild te moeten halen.

Kruiden

Oogsten van kruiden doe steeds in de ochtend, net wanneer de dauw aan het verdwijnen is en de bladeren droog staan. Enkele dagen zonnig weer zorgen voor een hoog gehalte aan werkzame stoffen binnenin de plant. Enkel wanneer je de bloemen of zaden wil oogsten laat je de plant in bloei komen, vanaf dat de bloeistengel gevormd wordt is het blad of stengel niet langer bruikbaar. Snij nooit tot in het hart van de plant zodat hij steeds verder kan uitlopen.
Wil je zaden oogsten hou deze dan zeer nauw in het oog tot ze zo goed als afgerijpt zijn. Oogst deze wel steeds in de vroege ochtend, zelfs een laagje dauw kan in eerste instantie geen kwaad.

In de herfst wanneer alle werkzame stoffen weer ondergronds gaan zodat de wortels reserve hebben voor in de winter, is het de ideale moment om wortels te oogsten.

Wortels

Wortels van planten zoals klis bijvoorbeeld dien je bijna steeds te oogsten in de herfst, op de moment dat alle suikers en voedingstoffen naar beneden trekken. Daar verzamelen ze zich in de wortel of de knol, om als reservevoedsel te dienen om de winter te overleven. In de herfst oogsten we dus een wortel die volzit met alle stoffen die we nodig hebben. 

Vindplaats

De meeste diversiteit aan planten vind je niet in een bos maar wel eerder langsheen de bosrand, tussen de weiden, veldwegen en akkers. Echter zijn dit vaak vanwege herbiciden en andere chemische middelen vooral plaatsen die je beter kan mijden. Ook langsheen straten of banen met veel verkeer is de vervuiling te sterk en is het gehalte aan metalen te hoog. Het beste zou natuurlijk zijn om te kunnen oogsten binnenin een natuurreservaat, maar zijn de vele mensen de natuur aan het beschermen en is zelfpluk af te raden en zelfs verboden.  Kijk steeds rond, lijken de akkers rondom bespoten, zijn de wilde planten in een goede conditie, dan is de plukplaats zeer waarschijnlijk zelf ook gezond.