Geschiedenis

Heden

Het gebruik van gentiaan in brandewijn, heeft ervoor gezorgd dat de plant gedurende lange tijd bedreigd en beschermd werd.

Naamgeving

Officiële benaming :
Familie : Gentianaceae
Gentiaanfamilie
Geslacht : Gentiana
Soortnaam : lutea

Nederlandse naam : 
Gentiaan, gele gentiaan, grote gele gentiaan

Kenmerken

bloeiwijze : 
in grote kransen geplaatste stervormig gele bloemen

bladeren :
Een bladrozet met grote elliptische, aan de onderkant generfde bladeren. Op de stengel zijn de bladeren grijsgroen, eirond, spits en kruisgewijs staand, waarbij ze de stengel bloemen omsluiten.

groeiwijze :
De eerste jaren vormt gentiaan enkel een penwortel met een bladrozet, waar vervolgens een stevige onvertakte stengel uit groeit.

Vindplaats

Wilde gentiaan is terug te vinden in de bergstreken van Zuid-en Midden-Europa, waar de plant groeit op de bergweiden als op de kalkhoudende rotsen( 700-2400m hoogte).

Standplaats

Gentiaan groeit zeer goed op een zonnige kalkhoudende grond, maar let wel op dat deze diep bewortelbaar is en beschikt over voldoende voeding.

Teelt

Het makkelijkst is om een plantje aan te kopen waarna de plant vanzelf voor uitbreiding zorgt. Als je van iemand zaad krijgt kan je ook op het eind van de winter binnenshuis voorzaaien in kleine potjes. Op deze manier kan je ze direct verspenen naar de volle grond. In het najaar rechtstreeks uitzaaien kan ook wanneer je er maar voor zorgt dat de zaden bedekt zijn. Belangrijk is steeds om er op te letten dat de zaden een koudeperiode moeten hebben om te kunnen ontkiemen.

Onderhoud

Oogst

Hou er rekening mee dat de wortelen pas na het 5de groei-jaar groot genoeg zijn om te kunnen oogsten. Dit kun je best doen tussen de maanden september en april zolang de temperatuur het toelaat. De bladeren bevatten ook veel bitterstoffen en kunnen gedurende het ganse groeiseizoen geoogst worden. Gentiaan in het wild plukken is omwille van zijn bescherming verboden.

Bewaren

Droog de geoogste wortel zo snel mogelijk, waardoor hij niet verder kan fermenteren (zichtbaar door kleurverandering).

Gebruik

Gentiaan wordt omwille van zijn hoog gehalte aan bitterstoffen afgeraden bij zwangere en zogende vrouwen. De hoge hoeveelheid bitterstoffen werkt stimuleren de maag-en darmwerking en mede hierdoor kan het ook irriterend werken bij mensen met problemen hieraan.

Keuken

Doordat de wortel eetlustopwekkend en spijsverteringsbevorderend werkt kan hij gebruikt worden bij gerechten, zo maakt hij bijvoorbeeld een belangrijk bestanddeel uit van hors d'oeuvres. Omwille van deze eigenschappen wordt hij ook toegepast bij kruidenbitters en maagelixers.

Geneeskracht

Zowel de wortel als de bladeren worden als infuus, aftreksel of tinctuur bereid. De aanwezige bitterstoffen werken eetlustopwekkend en reguleren de spijsvertering doordat ze de afscheiding van maagsappen bevorderen.
Algemeen gezien werkt gentiaan versterkend voor het ganse lichaam en werd het vroeger toegepast als wormuitdrijvend middel.

Gentiaanthee voor hart-en bloedsomloop

Gentiaanthee bij maagzuur