Christendom
Geschiedenis
Het is niet de intentie om de volledige geschiedenis van het Christendom hieronder te formuleren. Echter zijn doorheen de eeuwen vele zaken veranderd en gevormd die nog steeds een invloed hebben om de relatie van deze godsdienst en onze natuur, en daarbij dan ook vooral de positie van de mens boven of in de natuur.
0-312
In de eerste jaren van het Christendom waren deze volgelingen vaak wat men momenteel marginalen zou noemen. Binnen het Romeinse Rijk werden ze vaak vervolgd, omdat door de opkomst van het Christendom de quasi goddelijke status van de keizers bedreigden. Het meest gekend zijn de martelingen onder de heerschappij van keizer Nero, die de christenen de schuld gaf voor de 'Brand van Rome' in 69. De grote vervolgingen verzwakken ten tijde van keizer Domitianus (81-96), maar toch waren de gelovigen nog vaak de zondebok voor verschillende situaties. Eigenlijk zien we hier zoals zo vaak dat bepaalde minderheden, zeker wanneer die aan achterban winnen, van allerlei zaken beticht worden, in de hoop daarmee de populariteit te doen verminderen.
Het woord ' Heidenen ' dat sinds de grote opkomst van het Christendom gehanteerd wordt om volgelingen van de oude culten aan te duiden heeft wel degelijk zijn herkomst in het landschappelijke. Het was namelijk zo dat Christenen zich vooral vestigden in de dorpen en steden, rondom de kerk als het ware.
Het Engelse woord 'Pagan' heeft een andere eerder militaire geschiedenis. Het was namelijk zo dat de Christenen zichzelf aanzagen als de soldaten van Christus, en de paganisten waren de anderen, de vijanden
Het waren dus enkel nog de mensen die in het buitengebied woonden, de 'Heide', die de oude goden aanbaden en de tradities volgden.
Het is heel makkelijk om de gebeurtenissen van vroeger met de ogen van vandaag te beoordelen en te veroordelen. Het Christendom heeft fouten gemaakt, fouten waar ze in het heden nog steeds verantwoordelijk voor zijn, maar dit alles komt uit het feit dat mensen fouten maken en deze steeds blijven herhalen. Het maakt dat het Christendom een menselijke godsdienst is, waarbij sommigen religie gebruiken om goed te doen en anderen net de religie misbruiken vanuit opportunisme en het nastreven van macht.
2020
Paus Franciscus beschrijft in zijn encycliek 'Laudato Si' hoe de mens weer respect en liefde moet hebben voor de natuur. De waarde van de natuur wordt vanaf nu niet langer bepaalt door het nu dat ze heeft voor de mens, het ecologisch bewustzijn moet dringend groeien.
2022
Door herbestemming of afbraak van kerken en oudere gebouwen die behoren tot de kerkfabriek verliezen vele dieren hun habitat. Vleermuizen bijvoorbeeld zijn de laatste jaren veel woonruimte verloren en ook de komende jaren is hier niet direct hoopvol nieuws. Het zal belangrijk zijn om hier in de toekomst bij de planvorming van de herbestemming al rekening te houden. Het is vooral vanuit financiële problemen dat parochies fuseren, waardoor vele gebouwen vrij komen te staan. Indien deze niet worden afgebroken krijgen ze een tweede leven als ontmoetingsplaats, buurthuis of zelfs concertzaal of restaurant. Het spreekt voor zich dat alle sacrale rust hiermee verdwenen is, maar evengoed goed het koude killere klimaat van het gebouw teniet wordt gedaan.
Symboliek
natuur in de kerk
Met de kerk wordt hierbij het gebouw bedoeld dat dienst doet als gebedshuis voor de gelovigen. Zelfs voor mensen met een beperkte katholieke achtergrond is het duidelijk dat men met de bouw van een kerk dezelfde sfeer wilt oproepen die men terugvindt in een bos. De grootsheid van het schip, de hoogte van de pilaren en het met sterren bezaaid gewelf, zegt voldoende. Er bestaan genoeg voorbeelden waar de architecten zelfs weinig moeite deden om deze symboliek weg te moffelen. Verscheidene meubels en pilaren werden danig versierd en uitgewerkt met bladeren, takken en dieren, zodoende dat de atmosfeer en uitstraling een extra dimensie hebben en men als het ware 'naar buiten treedt'.
natuur in de liturgie
De hoofdzakelijke filosofie binnen het katholieke geloof is dat men zich binnen het geloof en al zeker tijdens de dienst ontdoet van alle leugens en sluiers die ervoor zorgen dat mens zich openbaart en voor zichzelf verantwoordelijk gesteld wordt. Tijdens de dienst bijvoorbeeld worden er nooit successen bejubeld maar eerder worden de zwaktes des mensen uitvergroot.
bovenaan: Sagrada familia te Barcelona
links: onderaanzicht van een bos
Het gaat dus merendeel over de zieken en zwakken die we moeten verzorgen, het gaat over armoede en de verdoemenis. In de natuur is het niet anders, er is geen status geen hiërarchie of wat dan ook. Er is alleen maar de naakte zuivere mens die de proeven en testen zal moeten ondergaan en niet onderhevig mag zijn aan hoogmoed of afgunst.
Dit denksysteem binnen de liturgie staat echter wel haaks op de religieuze levensbeschouwing zoals ze beschreven staat in de theologie. Er is dus zoals vaak binnen een religie een zekere contradictie in het feit hoe wij onszelf als individu moeten aanzien maar wel telkenmale wanneer we ons in groep of tegenover diegene boven ons, of het nu een god of een geestelijke, dienen te gedragen. We worden als het ware in theorie verheerlijkt terwijl we in praktijk onderdanig moeten zijn in een leefwereld waarin God en zijn profeet centraal staan.
natuur in de theologie
Onder de gelovigen bestaat het idee dat de mens, geschapen naar het evenbeeld van god, boven alles staat. Zeker de laatste eeuwen behoudt de uitspraak stand dat de natuur door god gemaakt is om de mens te dienen. Dit beeld is echter gebaseerd op een zeker opportunisme en stemt niet overeen met de oorspronkelijke geschriften. Deze geschriften staan bol van symboliek en hebben niet als doel gehad gelovigen zo ver te krijgen dat ze dit alles letterlijk moeten volgen of als waarheid moeten aannemen. Echter zoals zo vaak bij religie zijn er steeds mensen die de levensbeschouwing als een recept beschouwen waar men makkelijk ingrediënten kan veranderen of weglaten in de hoop om toch maar een gelijk gerecht te krijgen. Er wordt gekozen in het belang gekozen welke elementen overeind blijven en welke van ondergeschikt belang zijn.
Zeker in het oud testament staan er vele verwijzingen naar de natuur en dan de positie van de mens en het geloof er tegenover. Maar hier zien we al het bewijs dat er nergens beschreven staat de natuur gecreëerd is voor de mens. Een algemeen verzinsel is namelijk dat de mens als pronkstuk op de zesde dag geschapen werd, terwijl de dieren als lagere soort al op de vijfde dag er waren. De waarheid is echter dat volgens de bijbel de mens in de namiddag van de zesde dag ontstond, op dezelfde dag als de landdieren, de dieren met een ziel, die in de ochtend van de zesde dag het levenslicht zagen. Dit zou dus betekenen dat de mens en de hogere landdieren eigenlijk niet zo gek veel van elkaar verschillen en misschien beter als elkaars gelijke aanschouwd worden.
Apostelen
Judas
Zowel de vlier als de judasboom worden beschreven als de boom waaraan Judas zich heeft verhangen na het verraad op Jezus. Maar ook andere planten zoals judaspenning en judasoor verwijzen naar deze gebeurtenis.
Soorten
Heesters
Vlier
Er bestaat het verhaal dat Judas van Iskariot ( de verrader ) zich heeft opgehangen aan een vlierstruik. Opgelet in verschillende verhalen en door de tijd heen verandert deze beschuldiging ook wel eens naar een wilg en een populier.
Dieren
Vogels
Zoals zo vaak gebeurd is, werd het winterkoninkje in eerste instantie door de eerste Christenen gedemoniseerd, omdat het door de oudere natuurgeloven werd aanbeden. Hierom werd het op 26 december grootschalig gezocht, gevangen en gedood in Ierland en het eiland Man. Zo staat deze dag niet alleen gekend als 'Wren day', dag van het winterkoninkje, maar ook als de feestdag van de Heilige Stefanus.
