Nachtvlinders

Geschiedenis

2023

Ook in 2023 zien we steeds minder nachtvlinders, behalve zoals vaak hier en daar wat kleine lichtpuntjes. Tevens zagen we ook in de tweede helft van het jaar een toename van de trekvlinders. Het jaar begon eigenlijk best goed, vanaf maart waren er al goede metingen, met dan bijvoorbeeld de voorjaarsuil die het meest werd waargenomen. De teleurstelling volgde echter snel in de kille maanden april en mei. Een evolutie die ook samenloopt met de dagvlinders die in het voorjaar veel minder werden waargenomen. Hier en daar wel een uitschieter bij de nachtvlinders, zo werden er veel eikenbladrollers in deze maanden geteld.
De echte trekkers onder de nachtvlinders zorgden voor pieken in de waarnemingen. 

Trekvlinders

2023 was wel een erg goed jaar voor de trekvlinders onder de motten. Soorten die deze piek veroorzaakten waren bijvoorbeeld het blauw weeskind, getekende gamma-uil, grote worteluil en katoendaguil. De meest opvallende soort is misschien wel de zuidelijke grasuil. Deze soort had in 2006 en 2007 piekjaren met enkele tientallen exemplaren. Maar de jaren daarna werden er slechts enkele exemplaren gezien, vooral langs de kust in het zuiden van het land. In 2021 werden er voor het eerst honderden exemplaren waargenomen, en dit jaar zelfs duizenden, verspreid door het hele land. Op sommige avonden was dit zelfs de meest algemene nachtvlinder in de val. Naast de algemene trekvlinders die de meeste nachtvlinderaars wel zijn opgevallen, waren er dit jaar ook uitzonderlijk veel trekvlinders die we normaal bijna nooit zien. Zo werd het zuidelijk eikenuiltje pas in 2020 voor het eerst in Nederland waargenomen en was er in 2023 ook weer een waarneming. In 2020 werd ook voor het eerst een sierlijke haarbos voor ons land waargenomen en in 2023 werden er maar liefst 12 exemplaren gevangen, waarbij één waarnemer er zelfs drie op één avond in zijn LedEmmers had.

Leefwijze

Vliegen

Omdat nachtvlinders geen gebruik kunnen maken van de zon om op te warmen, moeten veel soorten intens trillen met de vleugels alvorens ze kunnen vliegen.

Observeren

Van augustus tot oktober is de ideale moment om nachtvlinders te observeren.  De beste en makkelijkste manier daar om ze rustig te kunnen zien, is door een zoete stroop of brij aan bomen of palen te smeren. Door kleinere vakken van 5 op 10 cm. uit te smeren op verschillende plaatsen verspreid de geur zich in de omgeving. Op zich kan je nachtvlinders het ganse jaar rond lokken, maar je gaat meer succes hebben, wanneer er voor de rest in de tuin nog weinig te vinden is. Zeker eind september, wanneer het rottend fruit langzaam verdwenen is, maar de temperatuur nog hoog kan zijn kan je succesvolle nachten hebben. Wanneer er teveel bloeiende planten in de tuin staan, zijn er ook vele nachtvlinders aanwezig, maar net omdat ze een specifieke voorkeur hebben zullen ze vooral daar te vinden zijn. 

Soorten

In Europa bestaan er meer dan 10 000 soorten nachtvlinders, waarvan er in onze streken ongeveer een 2 000-tal voorkomen. Van alle nachtvlinders behoren de meeste soorten, namelijk ongeveer 1400 soorten tot de microvlinders. Deze groep van microvlinders bestaat dan weer voor een groot deel uit mineermotten.

Mineermotten

Bij mineermotten mijnen de rupsen in bladeren. Ze leven niet van de hele plant, maar eten het blad van binnenuit op. De sporen die zo in het blad te zien zijn en de plantensoort die wordt gebruikt, geven vaak aanwijzingen welke vlinder eruit komt. Vaak is het door de opgaande verbreding in het bladmoes te zien waar het eitje lag en waar de rups er uitgekropen is. Ook in het vroege voorjaar kan je gemineerde bladeren vinden en deze soms afhankelijk van de waardplant op soort determineren.