Handjesereprijs
Geschiedenis
Vroeger was handjesereprijs een typische akkerplant op de velden met wintergraan, maar met de huidige intensieve landbouw is dit plant zeker op landbouwgrond zo goed als verdwenen. Op andere plaatsen waar er niet langer pesticiden mogen gebruikt worden en waar de grond luchtig en open gehouden wordt, zoals begraafplaatsen komt het dan wel weer voor.
Oudheid
De geschiedenis van Handjesereprijs gaat vele eeuwen terug en heeft een rijke traditie in gebruik en folklore.
Middeleeuwen
In de Middeleeuwen werd Handjesereprijs veelvuldig gebruikt in kruidentuinen.
2013
In 2013 werd de tot nu toe grootste populatie handjesereprijs ontdekt in Hoeleden. Maar er wordt verondersteld dat deze door de nabije intensieve landbouw sterk zal achteruitgaan.
2020
Op een begraafplaats in Zoutleeuw (Vlaams-Brabant) wordt de op één na grootste populatie van België ontdekt.
Naamgeving
Officiële benaming : Veronica chamaedrys
Familie : Plantaginaceae
Geslacht : Veronica
Soortnaam : chamaedrys
Nederlandse benaming : Handjesereprijs
Duitse benaming : Gamander-Ehrenpreis
Franse benaming : Véronique petit-chêne
Engelse benaming : Germander speedwell
Volksbenaming :
Plantlore
Volksgeloof
Handjesereprijs werd vaak geassocieerd met beschermende krachten.
Plaatsnamen
Veel plaatsnamen verwijzen naar het gebruik van Handjesereprijs in de omgeving.
Symboliek
Handjesereprijs staat symbool voor bescherming en genezing.
Kenmerken
| kenmerken | |
|---|---|
| hoogte | 15-30 cm |
| bloeitijdstip | maart-april |
| bloemkleur | Helder blauw |
| blad | Ovaal en getand typisch handvormig |
| inhoud | Eetbaar, met geneeskrachtige eigenschappen |
| geur | Zacht en kruidig |
| smaak | Licht bitter |
bloeiwijze :
zeer kleine felblauwe bloempjes
blad :
klein, behaard en handvormig
groeiwijze :
bodembedekkend in het voorjaar maar tegen half mei volledig verdwenen.
Vindplaats
Handjesereprijs is een zeldzame akkerplant en wordt met verschillende beschermingsmaatregelen opgevolgd.
Begraafplaatsen
In Vlaanderen is dit plantje te vinden op de begraafplaats van Zoutleeuw en wordt door middel van het beschermingsproject
"Duurzaam Biodiversiteitsproject “Bruisend van het leven: ecologisch beheer van kerkhoven in Vlaams-Brabant” heel strikt gemonitord.
Standplaats
Voorkeur voor zonnige en halfschaduwrijke plekken.
Handjesereprijs groeit vaak in graslanden en langs bosranden.
Teelt
zaaien : in het vroege voorjaar
stekken : eenvoudig te stekken
scheuren : om de paar jaar scheuren voor gezonde groei
Onderhoud
Om dit plantje te kunnen behouden op de zeldzame groeiplaatsen is het belangrijk te wachten met schoffelen tot na eind mei.
Oogst
Oogst de bladeren in de vroege zomer voor optimaal gebruik.
Gebruik
uitwendig
- Handjesereprijs kan worden gebruikt in kruidenbaden.
inhoud
- Rijk aan antioxidanten en vitaminen.
inwendig
- Van oudsher gebruikt als geneeskrachtig kruid.
Geneeskracht
| aandoening | behandeling |
|---|---|
| Huidproblemen | Verzachtende kompressen |
| Spijsvertering | Kruidenthee van de bladeren |
| Verkoudheid | Stoominhalatie |
Inhoud
Verzorging
Geef regelmatig water en bemest om de groei te bevorderen.
Huishouden
Handjesereprijs kan in bloemstukken worden gebruikt als decoratief element.
Tuinontwerp
Gebruik Handjesereprijs als bodembedekker in wilde tuinen.
Aanleg
Plant in groepen voor een overvloedig bloementapijt.
Insecten
Aantrekkelijk voor bijen en vlinders.
Verwante soorten
Verwante soorten kunnen samen worden geplant voor biodiversiteit.
Meer info
Bezoeken :
Bezoek botanische tuinen om meer te leren over Handjesereprijs.
Boeken :
Lees boeken over inheemse Europese planten.
Sites :
Online bronnen kunnen uitgebreide informatie bieden.