Hysop

Geschiedenis

4de eeuw

Monniken brachten hysop vanuit Azië en Zuid-Europa naar noordelijker Europa. Hier nam al snel een belangrijk plaats in tussen de vele andere kruiden in de kloostertuinen.

Naamgeving

Officiële benaming :
Familie : Lamiaceae/Labiatae
Lamiaceae of de familie van de lipbloemigen dankt zijn naam aan de stand van de kroonbladeren die zijn samengegroeid tot een boven en een onderlip.
Geslacht : Hyssopus
Hyssopus is afgeleid van het Griekse woord hyssopos, wat dan weer een samenstelling is van hys (zwijn) en ops (gezicht). Deze naam duidt op de gelijkenis van de bloem (bovenlip naar voor, onderlip afstaand) met de snuit van en wild zwijn met opengesperde kaken.  Bij de Weegbreefamilie vinden we ook Anthirrinum of leeuwenbekje die eenzelfde gelijkenis heeft met een geopende muil van een dier.
Soortnaam : officinalis
Het gebruik van het woord officinalis wilt aantonen dat deze plant een geneeskrachtige werking heeft.

Kenmerken

 

kenmerken
hoogte 30-60cm
bloeitijdstip zomer
bloemkleur blauw
blad lancetvormig met oliekliertjes
inhoud etherische olie/looi-enbitterstoffen
geur honing
smaak erg bitter
groeiwijze wintergroene struik

Bladeren :
De lancetvormige bladeren zitten kringsgewijs om de stengel en bevatten net als Sint-Janskruid vele oliekliertjes.

Bloemen :
De blauwe naar honing ruikende bloemen zitten in dichte trossen aan de schijnaren en zijn geliefd door zowel hommels als bijen.

Vindplaats

In Zuid-Europa en grote delen van Azië is hysop een inheemse plant.

Standplaats

Hysop bezit lange wortels en moet dus over een losse bodem beschikken, die ook kalkhoudend en droog moet zijn. Net zoals de meeste kruiden is veel zonlicht heel belangrijk.

Teelt

Aangezien een normaal huishouden meer dan genoeg heeft aan één of twee hysopplantjes is het aangeraden deze gewoon op een markt te kopen. Worden deze na enkele jaren te bossig dan kan jezelf verjongen door te snoeien en de stekjes te gebruiken voor nieuwe planten.
Stekken :
Snij stekken van een 15 cm en steek ze zeker 10 cm in de grond

Zaaien :
Zaai in het vroege voorjaar binnenshuis en verspeen één keer naar een grotere pot zodat ze goed geworteld in mei kunnen uitgeplant worden. 

Onderhoud

De droogte wordt goed verdragen en bijgieten is dus bijna nooit nodig. In erg strenge winters kan het wel nodig zijn om de struik te beschermen tegen de koude.
Knip in het voorjaar alle uitgedroogde stengels weg, wanneer hij te rossig wordt kan je hem ook helemaal terug knippen.
Hysop heeft behalve een beetje terugsnoei weinig verzorging nodig.

Oogst

Zowel de bladeren als de jonge, witte uitlopers kan je in het seizoen blijven oogsten en vers gebruiken.  Hysop bevat het meest aroma net voor de bloei intreedt.

 

Bewaren

De stengels met bloemen kan je zeer goed laten drogen om daarna langere tijd koel in een bokaal te bewaren.

Gebruik

Let heel goed op bij het gebruik van hysop in de keuken of voor zijn geneeskracht, aangezien niet iedereen liefhebber is van zijn wel erg bittere smaak.

inwendig

  • verlicht de vertering
  • desinfecterend
  • afweerverhogend
  • slijmoplossend

inhoud

  • etherische olie
  • looistoffen
  • bitterstoffen

uitwendig

  • verwerkt in parfum en verzorgingsproducten

Keuken

Hysop is een heel belang ingrediënt van talloze kruidenlikeuren en kruidenoliën. Het wordt ook toegepast bij kruidenkwark, salades, sausen en vlees-of visgerechten. Omwille van zijn goede werking op de vertering wordt hysop dankbaar gebruikt bij vette gerechten. 

Geneeskracht

De werking van hysop is zeer breed omwille van zijn verscheidene inhoudsbestanddelen. Hysop versterkt de maag en bevordert de spijsvertering, maar verhoogt ook de afweer en werkt slijmoplossend bij hoest.

Het geneeskrachtig gebruik van hysop wordt wel aangeraden alleen onder deskundig toezicht toe te passen.

Gorgeldrank van hysop

Overgiet 2 theelepels hysop met 250 ml. water en laat een 5-tal minuten trekken.

aandoening behandeling
vaste hoest/bronchitis/luchtweginfectie gorgeldrank
spijsverteringsproblemen verwerken in voeding/thee
keel-tandwortelontsteking gorgeldrank

Tuinontwerp

Dit kruid kan zeer goed verwerkt worden in een bloemen border en heeft een heel mooi effect in grotere groepen, Zo kan je ook de verschillende kleuren laten doorvloeien in elkaar. Vanwege zijn geur kan je hysop ook toepassen als geurhaag en is daarom een dankbaar alternatief voor de klassieke buxusborders, zeker de 'Roseus' variëteit heeft een heel compacte groei en is hiervoor ideaal.

Als bijen-hommelplant heeft hysop zeker een grote betekenis, de lipbloemen en de geur zijn ideaal voor deze insecten. 

Kuipen :
Hysop is een kruid dat zeer goed in een kuip of pot kan staan, zolang deze maar goed gedraineerd zijn.

Aanleg

Plaats hysop met een onderlinge plantafstand van 25 op 30 cm. 

 

Soorten

Behalve de blauwe wilde hysop bestaat er ook een roze (var. 'Rosea') en een witte (var.'Alba') variëteit. 

Verwante soorten