Dille

Dille (Anethum graveolens) is één van die kruiden, die we niet alleen om de smaak en het gebruik in de keuken gaan aanplanten, maar die ook een behoorlijke sierwaarde meegeeft aan uw kruidentuin. Het is één heel makkelijk te houden en te vermeerderen kruid, waarvan we wanneer we het doordacht zaaien een hele zomer en nazomer kunnen genieten. 
De naam Dille is afkomstig van het Noorse 'dilla', wat verzachtend betekend. Hier kan dan weer uit afgeleid worden dat dille reeds vroeg al een sterke reputatie had als geneeskrachtige plant.

Geschiedenis

Egyptisch

Duizenden jaren geleden werd dille reeds gebruikt bij het op smaak brengen van gerechten, en dit zowel bij de maaltijden van de Egyptenaren en de Israëlieten. Ten tijde van de farao's werd het ook omwille van zijn pijnstillend effect geapprecieerd. 

Romeins

De Romeinen zijn er verantwoordelijk voor dat dille in Europa verspreid geraakt. Door de aanplantingen en het experimenteren in de kloostertuinen raakt zowel het gebruik van de bladeren als het zaad gekend.

Grieks

Bij de Oude Grieken werd dillezaad op de oogleden gelegd om zo sneller in slaap te kunnen vallen.

Heden

Vandaag de dag is dille vooral populair in Scandinavische landen, waar het dan voornamelijk de visgerechten een fijnere smaak meegeeft. In heel Azië en voornamelijk India is het ook een belangrijk keukenkruid.

Naamgeving

Officiële benaming :
Familie :
Geslacht : Anethum
Soortnaam :graveolens

Nederlandse benaming :
Dille is afgeleid van het Noorse 'dilla' wat zoveel wil zeggen als verzachtend, duidend op zijn geneeskrachtige werking.  

Duitse benaming :

Franse benaming :

Engelse benaming :

Volksbenaming :

 

Andere benamingen

stinkende venkel

Kenmerken

 
Kenmerken
groeiwijze éénjarig
bloeitijdstip midden zomer
bloemkleur veelstralig gewelfde gele bloemschermen
blad zeer fijn verdeeld draadvormig
stengelomvattende bladschede
stengel 1 meter hoge holle fijngegroefde stengel met groen/witte lengtestrepen
wortel dunne spoelvormige wortel
vrucht elliptische geribde bruine vruchten
vallen na het drogen uiteen in 2 delen
smaak zoete venkel-anijssmaak

groeiwijze :
Dille is een éénjarig kruid dat ontstaat uit een dunne spiesvormige wortel. 

Vindplaats

Dille vindt zijn oorsprong in het Midden-Oosten en Zuid-Europa.

Standplaats

Dille groeit het best op een zonnige goed gedrainneerde standplaats, waarbij er geen windverplaatsing is. Deze plant behoeft geen voeding in de bodem en is zelfs beter met een voedingsarme zolang deze maar vochtis is, zonder dat hij ooit echt nat staat.

Teelt

Dille is heel makkelijk ter plaatse te zaaien, en om het seizoen te verlengen kan men ook op verschillende tijdstippen het zaad uitstrooien. Dit kan van heel vroeg in het voorjaar tot zelfs eind juni. Het terplaatse zaaien is nodig aangezien dille zich vanwege zijn pinvormig wortelgestel moeilijk laat verspenen en verplanten. Zaai op een onderlinge afstand van 30 centimeter of zaai dikker en dun dan ooit bij ontkieming, twee weken na het zaaien. De zaden die we oogsten na de bloei, mogen een jaar later dan weer gebruikt worden voor vermeerdering. Na de bloei groeien er geen bladeren maar bij, dus let goed met welk doel je dille zaait, soms kan het ook beter zijn om te zaaien met tussenpozen van twee weken.
Wanneer we te laat zijn om te zaaien, is het mogelijk om kleine dilleplantjes aan te kopen zodat we groter plantmateriaal kunnen uitplanten. Ga hierbij niet op zoek naar grote planten met een mogelijk gekwetste penwortel, maar neem kleinere plantjes die makelijk de groei kunnen hernemen. 
Dille zaait zichzelf ook makkelijk uit waardoor we na een éénmalige zaai ook de daaropvolgende jaren van dit kruid kunnen genieten.

Onderhoud

De grond bij Dille mag nooit dichtslibben en moet steeds luchtig gehouden worden zodat oppervlakte water steeds wegvloeit. 

Oogst

Zaden

Wacht steeds tot wanneer de zaden volledig rijp zijn (volledig bruin), om ze te oogsten. Spreid ze open op een doek om ze te laten drogen. Je kan best de stengeldelen met zaden ondersteboven ophangen en dit laten tot ze vanzelf naar benden vallen. Het beste effect gaan we verkrijgen, wanneer dit niet gebeurt bij kunstmatige warmte.

Blad

Het blad is het meest aromatisch op zonnige dagen en kan de hele zomer geplukt worden

Bewaren

Dille laat zich goed drogen of invriezen, maar verliest dan wel aan kracht en aroma. 

Gebruik

  • keuken
  • medicinaal
Bij dille worden zowel de zaden als de bladeren gebruikt voor verdere verwerking. In tegenstelling tot bij vele andere kruiden bevatten deze wel een andere smaak en zal dus ook de toepassing verschillend zijn. Dille kalmeert maar bevordert de spijsvertering. 

Keuken

De verse blaadjes van dille geven smaak aan vis, groenten, saus en salades. Gebruik dille zo vers mogelijk en laat hem zeker niet meekoken.  Dille wordt vaak verwerkt in azijn of bij het inmaken van augurken. Maar het is vooral bij visgerechten dat dille zo goed past, er is eigenlijk geen enkel ander kruid dat zo goed harmoniseert met de zoute vissmaak dan dille. In Europa is dille erg geliefd in de Scandinavische landen waar ook visgerechten vaak in de keuken klaargemaakt worden.

smaak

  • op smaak brengen
  • verfrissen van de adem
  • intens (bloemen)
  • karwij (zaad)

gebruik

  • groeipunten
  • knoppen
  • bloemen (jonge bloemen=intens)

gerechten

  • visgerechten
  • saus
  • salades

komkommeryoghurt

Schil 2 komkommers om ze vervolgens te versnipperen of te raspen samen met 4 uitgeperste knoflooktenen. Voeg deze samen met 4 tassen natuuryoghurt om vervolgens goed te mengen. Werk af met een half bosje dille en enkele olijven.

Gravlax

ingrediënten :

  • 1 gefileerde zalm (2delen)
  • 100 gram zeezout
  • 5 bosjes dille
  • 50 gram suiker
  • peper
  • cognac/pernod

bewaren :
Wanneer men de zalm goed pekelt kan men het een goede week in de koelkast bewaren.

werkwijze :
Hak de dilleblaadjes fijn en hou de steeltjes opzij. Wrijf de zalm in met het zout, peper en de suiker om vervolgens te besprenkelen met 1 scheutje drank. Bestrooi een ovenschaal met zout en dille en leg hierin de zalm met het vel naar onder in. Leg het tweede stuk zalm met het vel naar boven hierop nadat alles nogmaals is ingeweven met zout en dille. Dek de schaal af met aluminiumfolie en laat het twee dagen rusten waarbij je het na één dag eens omdraait.

Tuinontwerp

 Omwille van de mogelijke totale bereikbare hoogte van 1 meter, is het beter dille niet in de nabijheid van zonbehoevende kruiden te planten. Beter zou het zijn deze achteraan te plaatsen, of toch zou dat er geen schaduw ontstaat op de andere planten. Tracht wel dille in het zicht te zetten, zodat u ook van binnenuit kan genieten van de mooie bloemschermen, indien gewenst kan men ook een combinatie in de sierborder toepassen.

Combinatieteelt

Dilla staat heel graag in het gezelschap van wortelen en augurken.

Aanleg

Plant dille nooit in een pot en zaai zo goed mogelijk rechtstreeks. Dille heeft een sterke lange penwortel die veel plaats nodig heeft en nooit mag afbreken.

Soorten

'Fernleaf'

Zoals de naam al aangeeft heeft deze variëteit bladeren die lijken op varens, een ander kenmerk is zijn lange oogstperiode.