Geschiedenis

Oudheid Grieks

Het waren de Grieken die al lang doorhadden dat tussen dit kruid en de bijen er een onlosmakelijke band is. Deze kennis zorgde ervoor dat het woord Melissa eigenlijk evenveel betekent als bij.

Naamgeving

Officiële benaming :
Familie : Lamiaceae/Labiatae
Lipbloemigen
Geslacht : Melissa
Melissa betekent zoveel als honingbij en is terug te vinden in het Griekse woord meli (honing) 
Soortnaam :  officinalis 
duidt op geneeskrachtig gebruik

Nederlandse naam :
Citroenmelisse

Volksbenamingen :
bijenkruid

Beschrijvingen

Galenus

Galenus heeft het vooral over de kalmerende werking van citroenmelisse op het lichaam. Hij raadt het dan ook aan bij slapeloosheid en hartkloppingen.

Avicenna

Deze Arabische geneesheer en filosoof uit de 11de eeuw beschrijft het kruid als zijnde dat ze geest en hart verkwikt. Hiermee weten we dat citroenmelisse quasi overal al werd gebruikt om zijn hartversterkende en kalmerende werking.

Kenmerken

bloeiwijze :
Wit-geel tot roze lipbloemen van 1,5cm groot zitten in schijnkransen in de bovenste bladoksel. Vaak zijn ze enkel naar de zonnezijde gericht. 

blad :
Eirond gesteelde bladeren met gezaagde bladrand die kruisgewijs staan ingeplant. De bladeren met glanzende boven-en onderzijde bevatten vele kleine oliekliertjes.

groeiwijze :
Een overblijvende kruidachtige plant met sterk vertakte stengels vanuit een wortelstok.

Vindplaats

Afkomstig uit het Oosten, maar sinds lang ook te wild vinden in het Middellands-Zeegebied. Ook in onze regio is citroenmelisse al vaak te vinden, maar blijft hij vaak binnen de tuingrenzen, zonder zich te verwilderen. 

Standplaats

Citroenmelisse is niet veeleisend en groeit bijna overal, zolang de bodem goed vochtdoorlatend is, zeker in de winter. Bij voorkeur staat hij in de zon, maar een plaatsje in halfschaduw kan zeker. Een zandige kleibodem met een goede voorraad humus is ideaal maar niet noodzakelijk.

Teelt

Zaaien :
Zaai in het vroege voorjaar in zaaibakjes en hou deze binnenshuis op kamertemperatuur (20°C). Het ontkiemen zelf kan wel tot een maand lang duren, dus enig geduld is belangrijk. Wanneer het buiten nog warmer wordt kan je de plantjes in de volle grond uitplanten. Vanaf dat er één of enkele planten in de tuin staan zaait citroenmelisse zichzelf snel uit. Net hierdoor is het vaak makkelijker om één plantje te kopen of te delen in plaats van te zaaien.
Wil je toch een veelvuldige kwek van citroenmelisse dan kan je vanaf april op zaaibedden uitzaaien.

Scheuren :
Knip citroenmelisse eerst heel kort terug, om daarna in met een spade in stukken te delen. Op deze manier voorkom je een teveel aan verdamping en werkt het een pak makkelijker. 

Onderhoud

Wanneer de planten te groot worden kan je ze het best scheuren om daarna misschien over twee planten te beschikken.  Ook een regelmatige gift van compost maakt dat het kruid beter zal groeien. Als er in de winter echt strenge vorst wordt gegeven, dien je de plant af te dekken of te beschermen.

Oogst

In het groeiseizoen, vanaf het voorjaar tot de late herfst, kan je de zachte scheuten en de blaadjes oogsten. Let wel dat de bladeren het hoogst gehakte olie bevatten net voor de bloei intreedt. Daarna is het dan wel weer ideaal om de gloeitoppen te oogsten.

Bewaren

Gebruik citroenmelisse zoveel mogelijk vers, op die manier beschik je over een kruid met niet alleen alleen veel waardevolle stoffen, maar ook eentje met een uitstekend aroma. Wil je toch in de winter nog een voorraad, neem dan voor de bloeiperiode de stelen en laat deze drogen maar dan in de schaduw en nooit boven de 35°C.

Gebruik

Geneeskracht

Voornamelijk de etherische olie werkt erg kalmerend en heeft een hoog effect bij stress en slaapstoornissen. Een kopje thee die met honing aangezoet wordt verlaagt de nervositeit. De looi-en bitterstoffen hebben dan weer een invloed op maagklachten. Het bekende 'Melissegeest' is een extract dat gebruikt wordt om misselijkheid en maagklachten weg te werken, maar evengoed als inwrijfolie bij reuma en kneuzingen.

Inhoud

blad/bloem

• citral
• citronellal
• geraniol
• linalool
• bitterstof
• zuren
• tannine (labiatolzuur)

Melissewater

Melissebadwater

Melissethee

Honingbijen

Melissewijn

Tuinontwerp

Citroenmelisse kan in de volle grond maar even goed in een pot gezet worden. Let hierbij wel op dat je hem iedere winter in een oranjerie, veranda of tuinhuis binnen zet.

Soorten