Lavas
Geschiedenis
Afkomst
lavas is afkomstig uit het Zuiden van Europa, alwaar het vaak gebruikt werd als smaakversterker, zoals we in de hedendaagse eetcultuur peper en zout gebruiken.
Romeins
De Romeinse schrijver Apicius beschreef lavas al veelvuldig in zijn recepten en roemde deze plant daarin ook omwille van het veelvuldig gebruik.
Middeleeuwen
Benedictijnse moniken brachten lavas vanuit het Zuiden van Europa naar het Noorden, waar het later werd aangeplant in de kloostertuinen.
Naamgeving
Officiële benaming
Familie : Apiaceae
Schermbloemigen verwijzend naar de bloemwijze
Geslacht : Levisticum
Soortnaam : officinales
officinale verwijst naar het geneeskundig gebruik
Volksbenamingen
Maggiplant
Vindt zijn oorsprong in het Duitse woord 'Maggikraut' en dat is dan weer zo genoemd naar de bouillonfabriek van Julius Maggi. Hier werd lavas veelvuldig verwerkt in een zeer bekend soeparoma (bouillon).
Kenmerken
| Kenmerken | |
|---|---|
| hoogte | tot 2m |
| bloeitijdstip | zomer |
| bloemkleur | geelgroen bloemscherm |
| blad | breed getand |
| inhoud | etherische olie, looi-en bitterstoffen |
| geur | |
| smaak | selderachtig |
| groeiwijze | overblijvende struik |
Wortel :
Lavas bezit een sterk, veelvuldig vertakte wortelstok
Bladeren :
De bladeren zijn zeer groot en breed getand.
Stengels :
Stengels van lavas zijn hol, hoekig en vertakken pas bovenaan.
Bloemen :
In de zomer verschijnen er aan het eind van de stengels geelgroene bloemschermen.
Inhoud :
De etherische olie is een belangrijk ingrediënt van de maggi bouillon.
Vindplaats
Oorspronkelijk komt lavas uit het oude Perzië (Iran e.o.), van waaruit het snel het Middellandse Zeegebied veroverde. Dor de monniken werd het verder tot in West-Europa getransporteerd.
Standplaats
De hoeveelheid zon maakt weinig uit, maar geef lavas wel steeds voldoende ruimte om mooi te kunnen ontwikkelen. Een diepe losse voedingsrijke bodem is noodzakelijk. Stilstaand waterpeil is uit den boze, maar er moet wel steeds voldoende water aanwezig zijn voor de groei te garanderen.
Teelt
Een tweetal planten zijn voldoende voor het huishoudelijk gebruik. Wil je toch zaaien dan kan dit vanaf maart zodat je in mei-juni kunt verspenen. Delen van lavas kan enkel bij jonge planten vanuit een wortelstok, doe dit niet wanneer deze al diep geworteld zijn.
Onderhoud
Wanneer je lavas teelt enkel om de bladeren en de stengels, dan is het beter om de bloemstelen steeds weg te knippen. De winter na aanplant kan het ook nodig zijn de plant uitzonderlijk tegen sterke vorst te beschermen. Wanneer lavas te sterk uitbreidt kan je beter de wortelstokken rondom regelmatig afsteken.
Oogst
De blaadjes kunnen gedurende de hele zomer geoogst worden om vers te gebruiken of te laten drogen. Knip de stengels steeds een 10-tal cm. boven de grond af zodat hij weer kan uitlopen. Oogsten van de wortel gebeurt het best in de herfst, want op die moment zitten alle stoffen opgeslagen als reserve in de winter.
Bewaren
Gebruik
Het gebruik van lavas is enorm veelzijdig en dat komt niet alleen door de hoeveelheid verscheidene stoffen, maar ook door de mogelijkheid van het nuttigen van alle delen van de plant. Zowel de wortel, het blad alsook de zaden vinden hun weg naar de keuken en als de medicijnenkast.
De smaak van lavas is te vergelijken met die van selder, en het gebruik in de keuken valt vaak gelijk daarmee.
uitwendig
- ontstekingsremmend
- anti-bacterieel
inhoud
inwendig
- urinedrijvend
- spijsverteringsbevorderend
Keuken
Bij lavas wordt bijna elk onderdeel van de plant als smaakversterker gebruikt in salades, soepen en grotere gerechten. Door de intense en overheersende smaak is het aangeraden het matig te verdelen. Vers of gedroogd heeft geen effect op de smaak van het blad of stengel.
Groentesoep
Ingrediënten :
- 2 sjalotten
- boter
- olijfolie
- 2 theelepels lavasblad
- 1 eetlepel bloem
- zout/peper/nootmuskaat
- 1/2 tas slagroom
Werkwijze :
Laat de fijngesnipperde sjalotjes fruiten in boter en olijfolie, om vervolgens het lavablad te laten meebakken. Voeg de bloem toe en meng samen met de bouillon. Laat de soep even kort maar hard koken en breng op smaak. Nt voor het serveren voeg je de slagroom toe samen met enkele broodkorstjes.
Geneeskracht
De werking van lavas is vrij breed, maar verleent vooral zijn voordelen bij de spijsvertering, het werkt namelijk urinedrijvend, spijsverteringsbevorderend, neemt het opgeblazen gevoel weg en helpt bij brandend maagzuur. Thee van lavas versterkt het lichaam en verzacht luchtwegeninfecties.
| aandoening | behandeling |
|---|---|
| luchtwegeninfectie | thee |
| migraine | 2 à 3 kopjes thee/dag |
| Frikandellenbroodje | € 3,50 |
Bij langdurig inwendig gebruik van lavas kan de nieren overprikkeld geraken en daardoor kan er misselijkheid en duizeligheid ontstaan. Het gebruik van lavas tijdens een zwangerschap is ten stelligste af te raden.
Lavasthee
Ingrediënten :
- 2 theelepels lavaswortel
- 250 ml water
Werkwijze :
hak de wortel fijn en overgiet hem met kokend water, of laat hem in dit water even koken. Zeef en drink wanneer doenbaar.
Toepassing :
verzachten van een migraine-aanval
Behandeling :
2 a 3 kopjes per dag
Verzorging
Een bad nemen terwijl er een aftreksel van lavasbladeren aan toegevoegd zijn voorkomt zweetvoeten en kalmeert huidontstekingen.
Lavas voetbad
Ingrediënten :
- een handvol lavasbladeren
- 500 ml water
Werkwijze :
Overgiet de bladeren met heet water en zeef.
Toepassing :
Voeg toe aan een voetbad
Behandeling :
Zo vaak als nodig
Aanleg
Lavas heeft een onderlinge plantafstand van 50 cm. nodig. Na de aanplanting voldoende water geven is zeker nodig, om verdere groei zonder veel zorgen te kunnen garanderen.