De mus als zondebok
Wanneer het gaat over klimaat dan hebben vele mensen een mening, en dat mag, dat moet zelfs. Belangrijk hierbij is wel altijd te leren uit de geschiedenis om zo de toekomst beter te kunnen voorbereiden. Een heel mooi ankedotisch verhaal hierbij is het verband tot de plaatselijke uitroeiing van de mussen in onze streken en een vulkaanuitbarsting in Indonesië.
Geschiedenis
In de negentiende eeuw, namelijk op 10 april 1815, barste de vulkaan Tambora op het Indonesische eiland Sumbawa uit. Het was een krachtige uitbarsting, namelijk één van de zwaarste uit gemeten, met een impact over een groot deel van de wereld.
In Europa zorgde al het as en stof in lucht voor sombere zomers met veel regenval gedurende 2 jaren er opvolgend, met mislukte graanoogsten als gevolg. Hierdoor stegen de voedselprijzen en raakten mensen in hongersnood.
Vreemd genoeg was het niet de vulkaan aan de andere kant van de wereld die aanzien werd als oorzaak van het probleem, maar wel de mussen die ook trachten te overleven met de weinige graantjes die overbleven. De mus werd dus de zondebok en kreeg de reputatie van één der schadelijkste diersoorten van onze contreien te zijn. Na perioden waarbij mensen vergoedingen kregen voor elke binnengebrachte mussenkop en daarbij wat heen-en-weer begonnen te schieten, werden er echte mussengilden opgericht.
Mussengilden
Begin 19de eeuw ontstonden er in onze regio's verschillende ‘confreriën van musseschieters’, beter gekend als de mussengilden. Zij werden opgericht ter ‘weering van het schadelijk gevogelte der musschen’ of vernietiging van de ‘schadelijke huismus’. Zeker in gebieden met veel akkerteelten zoals West-Vlaanderen en Antwerpen waren ze zeer beroemd en berucht.
Mussen als klimaat beschermers
De aanwezigheid van mussen heeft natuurlijk weinig tot geen impact op het klimaat. Toch gebruiken verschillende klimaatwetenschappers dit verhaal, namelijk het verband tussen een vulkaanuitbarsting en de quasi uiroeiing van de mussen als argument in hun betoog.
We spreken hier over een soort van zondebokmechanisme om enerzijds de echte verantwoordelijkheid weg te nemen. Maar ook om tegemoet te komen aan de woede en de angst onder de bevolking. het best kan men het staven aan andere situaties die voorkomen uit de klimaatopwarming.
Tijdens zeer zware overstromingen in Wallonië werd de bever als dader door sommigen aanzien, waardoor de bevolking en vooral boze boeren hun woede ventileerden tegen de natuurbeschermers. Dit terwijl we allemaal weten dat de bever geen enkele verantwoordelijkheid heeft bij dit menselijke leed.